Arteterapia

Jesteś tutaj: Start / Rewalidacja i terapia / Arteterapia

Arteterapia w pracy z dziećmi z niepełnosprawnością intelektualną

Nasze życie przepełnione jest emocjami, a tym co pozwala uporządkować emocje i zrelacjonować przeżycia jest sztuka. Swobodna i nieskrępowana ekspresja to wrodzona potrzeba wyrażania siebie i swych przeżyć. Ekspresja twórcza pozwala nie tylko na ujawnienie i uzewnętrznienie prawdziwych emocji i uczuć. Wychowanie przez sztukę to proces kształtowania całej i niepodzielnej osobowości człowieka.

Słowo "arteterapia" złożone jest z dwóch członów: słowa "arte" i słowa "terapia". "Arte", z łac.: "ars", "artis", oznacza sztukę. Sztuka w pojęciu encyklopedycznym to jedna z form działalności społecznej odzwierciedlająca rzeczywistość przyrodniczą i społeczną w swoisty sposób - za pośrednictwem dzieł o walorach estetycznych, stanowiąca nieodzowny składnik kulturalnego dorobku ludzkości.

Pojęcie arteterapia oznacza więc terapię poprzez sztukę.

Arteterapia spełnia ogromną rolę kompensacyjną, wyzwalając aktywność twórczą, wyrównuje braki i ograniczenia psychofizyczne. Pozwala zaakceptować siebie i innych. Przede wszystkim wzbogaca życie dziecka niepełnosprawnego, nadaje mu sens. Twórczy kontakt ze sztuką jest bardzo ważnym ogniwem w procesie rehabilitacji. Niesie ze sobą radość tworzenia. Wyzwala ze smutnego świata izolacji. Arteterapia obejmuje terapię z użyciem sztuk plastycznych i nosi nazwę plastykoterapii lub terapii malarskiej. W tym aspekcie arteterapia to spontaniczna twórczość chorych w zakresie plastyki, muzyki. Sztuka pomaga kształtować osobowość dziecka - z jednej strony stwarza możliwość ujawnienia stłumionych uczuć, zaś z drugiej strony przejmuje nad nimi kontrolę i uwalnia od napięć. Wpływa również na samoocenę i poczucie własnej wartości. Jest sposobem porozumienia ze sobą i innymi.

Arteterapia może być realizowana poprzez:

muzykoterapię,
choreoterapię,
teatroterapię,
biblioterapię,
sztuki plastyczne.

Zajęcia z arteterapii w naszym Ośrodku

Terapia plastyczna - jest to najbardziej powszechna forma terapii, w której stosuje się szereg różnorodnych technik: malowanie zarówno pędzlem, jak i palcami, stopami, rysowanie, lepienie z gliny, rzeźbienie, wycinanki, układanki oraz wiele innych. Terapia plastyczna jest jednym ze sposobów wspomagających wszechstronny rozwój dziecka. Daje radość tworzenia, dotykania, manipulowania, oglądania i dalej idąc doświadczania świata zewnętrznego. Pozwala dziecku tworzyć. Dziecko poprzez wykonywanie rozmaitych czynności doskonali swoje umiejętności manualne oraz ruchowe. Terapia przez sztukę pomaga mu w poznaniu nowych sposobów widzenia, dzięki czemu może samo oceniać i interpretować nowe zjawiska pojawiające się w jego świecie. W przypadku dzieci z niepełnosprawnością intelektualną, celem arteterapii nie jest stworzenie pięknego dzieła, lecz przekonanie ucznia, że jest sprawczy, że potrafi „coś”zrobić. Aktywne uczestnictwo w zajęciach plastycznych doprowadza do szeregu zmian - zmian pozytywnych u dzieci z niepełnosprawnością intelektualną.

Między innymi dochodzi do:

usprawniania manualnego,
rozwijania koordynacji wzrokowo-ruchowej,
wydłużania okresu koncentracji uwagi,
wyrównywania braków i ograniczeń psychofizycznych,
rozwoju osobowości,
wzrostu własnej kreatywności,
leczenia oraz zapobiegania pogłębianiu się istniejących stanów chorobowych,
obniżenia napięć nerwowych, uspokojenia i wyciszenia,
pełniejszego i swobodniejszego wypowiadania się,
pobudzania i rozwoju wyobraźni,
uwolnienia i odreagowania nagromadzonych emocji,
aktywowania sfery komunikacji niewerbalnej,
pozawerbalnego porozumiewania się,
uzewnętrznienia świata własnych przeżyć i odczuć,
zaspokojenia potrzeb: akceptacji, bezpieczeństwa, współuczestnictwa, bycia rozumianym i docenianym,
pobudzenia sensorycznego-wielozmysłowego postrzegania świata,
poznawania innych, a tym samym do zmiany optyki widzenia swoich problemów,
akceptacji siebie i innych,
wzmocnienia poczucia sprawstwa i bezpieczeństwa,
zwiększenia poziomu samowiedzy i akceptacji siebie.

Terapia muzyczna - to jeden z elementów kompleksowego oddziaływania terapeutycznego. Muzyka jest nosicielem treści emocjonalnych, może działać kojąco, przeciwlękowo lub pobudzać i aktywizować. Aktywne uczestnictwo w zajęciach muzycznych doprowadza do szeregu zmian - zmian pozytywnych u dzieci z niepełnosprawnością intelektualną.

Między innymi dochodzi do:

ujawnienia i odreagowania negatywnych emocji, wyzwolenia potrzeb ekspresji, obniżenia poziomu lęku, obniżenia napięcia mięśniowego,
poprawy komunikacji, integracja grupy,
uwrażliwienia muzycznego, poszerzenia zainteresowań muzycznych, umuzykalnienia na poziomie podstawowym,
stymulacji rozwoju psychoruchowego.

Reasumując można stwierdzić, że aktywne uczestnictwo w arteterapii pozytywnie wpływa na rozwój emocjonalny, motoryczny, poznawczy i społeczny osób niepełnosprawnych.

Opracowała: Justyna Smulczyńska